Brontekst bekijken van Weg bij Big Tech

=Big Tech=
Google, Meta (WhatsApp, Facebook, Instagram), Microst, Amazon... de grote Amerikaanse bedrijven reken ik tot Big Tech.
Daar tegen over stel ik '''FOSS, Free and Open Source Software'''.

=Waarom weg?=
Big Tech bedient zich maar al te graag van '''vendor-lock-in''': maak het makkelijk om naar ze over te stappen, en moeilijk om bij ze weg te komen. Gemak.
Veelal kun je gratis instappen, maar naarmate je het meer gebruikt moet je toch de portomonnee trekken, en zo hebben ze een levenslange abonnee. Je Gmail is gratis, je krijgt er een gratis Google Drive bij, maar dan is ie vol, en moet je overstappen, maar hoe en waarheen? Dan maar betalen. Chantage dus. Het gaat dus ook om autonomie, digitaal onafhankelijk zijn, of in elk geval, zelf kunnen kiezen van wie je klant wordt. Dan is het ook nog eens zodat alle Big Tech geld verdient met online advertenties, dat die beter werken en dus meer opleveren als ze beter gepersonaliseerd zijn, waarvoor ze zoveel mogelijk van je willen weten, en dat ook precies is wat ze kunnen: je gebruikt hun browser, dus ze weten welke websites je bezoekt, hoe vaak, hoe lang, je gebruikt hun zoekmachine, dus ze weten waar je op zoekt, en bepalen ook wat je vind. Ze weten wie er in je adresboeks staat, met wie je belt, met wie je mailt, met wie chat, hoe vaak hoe lang en ook waarover, want ze kunnen meelezen. Op je telefoon kijken ze mee door de camera, en luisteren ze mee door de microfoon. 
Ook op je Smart TV, je laptop... zelfs je gekreun in de slaapkamer. 
Is dat erg? Waarom zou je het willen, om geen moeite te hoeven doen uit te zoeken of er iets beters is?

Bovendien spelen de bedrijven maar al te graag vals.
* Hoe liep het ook alweer af met [https://nl.wikipedia.org/wiki/WordPerfect_(software)#De_overgangsperiode WordPerfect]?
* [https://nl.wikipedia.org/wiki/Populariteit_van_browsers Browser Wars]: Microsoft misbruikt zijn macht door zijn [https://nl.wikipedia.org/wiki/Webbrowser#Geschiedeniseigen browser] mee te leveren met Windows. Er moest uiteindelijk een [https://tweakers.net/nieuws/58073/eu-wil-andere-browsers-in-microsoft-windows.html keuzescherm komen]. Dat moest later ook [https://tweakers.net/nieuws/155708/google-toont-gebruikers-volgend-jaar-keuzescherm-voor-zoekmachines-in-android.html voor zoekmachines]. 
* Door de eigen mediaplayer te bundelen met Windows [https://archive.ph/20130131050942/http://www.pcworld.com/article/122978/microsoft_realnetworks_settle_for_761_million.html] had [https://tweakers.net/nieuws/30202/realnetworks-daagt-microsoft-voor-de-rechter.html RealNetworks het nakijken].

Dat zijn dan de hele oude verhalen, maar [https://tweakers.net/nieuws/zoeken/?keyword=machtsmisbruik machtsmisbruik] blijft schering en inslag. [https://nos.nl/zoeken?q=machtsmisbruik%20Google&page=1 Google], [https://nos.nl/zoeken?q=machtsmisbruik%20Microsoft&page=1 Microsoft] en [https://nos.nl/zoeken?q=machtsmisbruik%20Meta&page=1 Meta] misbruiken steeds weer hun macht, krijgen een boete, vechten die aan, passen iets aan en beginnen gewoon opnieuw op een (iets) andere manier.

==Privacy==
''Ze mogen alles van me weten, behalve mijn PIN-code'' klonk het ooit. Mooi niet. Wellicht zullen veel mensen zeggen dat ze niks verkeerd doen, en dat ze dus niets te verbergen hebben. Het kan ze niet schelen dat Big Tech dat alles weet. ''Blij dat ik geen wasmiddelreclames meer hoef te zien'' zeggen ze dan.
[https://decorrespondent.nl/nietsteverbergen Je hebt ''wél'' iets te verbergen].
Het recht op privacy, ook wel eerbiediging van de persoonlijke levenssfeer, is een [https://wetten.overheid.nl/BWBR0001840/2023-02-22#Hoofdstuk1_Artikel10 grondrecht], een mensenrecht, een kinderrecht. Vanaf 2002 werd dat gereguleerd door de [https://wetten.overheid.nl/BWBR0011468/ Wet Bescherming Persoonsgegevens], in 2018 opgevolgd door de iets strengere [https://decorrespondent.nl/nietsteverbergen Algemene Verordening Gegevensbescherming]. Het is ook de afscherming tegen bespieding en beïnvloeding, [https://nl.wikipedia.org/wiki/Privacy het recht om met rust gelaten te worden]. Het is juist dat beïnvloeden waar het om te doen is.

Big Tech biedt je (bijna) gratis allemaal software en diensten (die op hun hardware draaien), dat kost toch bakken met geld? Klopt, en daarmee zijn hun software en hun hardware ook niet het product, daar verdienen ze hun geld niet mee. Dat doen ze met jouw data. Nee, die verkopen en delen ze niet. Oh wat beschermen ze die. Ze zetten jouw data tegen betaling in om jou te beïnvloeden. Wat je vind, wat je ziet, wat je leest wat je kijkt, en dat beïnvloedt dan ook weer wat je wilt (doen, kopen, etc.) en ook wat je vindt. Dus je kunt polarisatie kopen, je kunt verdeel en heers kopen, en iedereen leent zich er gratis voor, of om maar een leuk appje te kunnen gebruiken. ''Handig jôh!''.

* [https://npo.nl/start/serie/de-boeddhistische-blik/seizoen-15/crisis-van-de-vrijheid_1/afspelen Crisis van de vrijheid]
* [https://npo.nl/start/serie/vpro-tegenlicht/seizoen-18/de-grote-dataroof/afspelen De grote dataroof].
* [https://npo.nl/start/serie/zondag-met-lubach/seizoen-12/de-online-fabeltjesfuik/afspelen Fabeltjesfuik] vanaf 05:50

==Safe Harbor==
Met de opkomst van het internet in de jaren negentig, waardoor het op grote schaal verzamelen en combineren van data steeds makkelijker en goedkoper werd, werd in de EU de ''Europese richtlijn persoonsgegevens'' uitgevaardigd, wat in Nederlands resulteerde in de Wet Bescherming Persoonsgegevens. Dat zorgde ervoor dat er ''[https://nl.wikipedia.org/wiki/Safe_Harbor_Privacy_Principles Safe Harbor]'' er kwam:

<blockquote>
De Safe Harbor Privacy Principles of EU-VS Safe Harbor (in het Nederlands voluit "Veiligehavenbeginselen voor de bescherming van de persoonlijke levenssfeer") was een tussen 1998 en 2000 ontwikkelde reeks praktijkbeginselen die tot doel had Amerikaanse bedrijven persoonsgegevens afkomstig uit de Europese Unie te laten opslaan in overeenstemming met de Europese richtlijn persoonsgegevens.[1] In het Nederlands heten ze de "Veiligehavenbeginselen voor de bescherming van de persoonlijke levenssfeer".
</blockquote>

==Snowden en Safe Harbor==
In 2013 [https://nl.wikipedia.org/wiki/Edward_Snowden onthulde Snowden] de globale surveillance programmas':
<blockquote>
In juni 2013 verstrekte Snowden journalisten van de The Washington Post en The Guardian geheime documenten over geheime spionageactiviteiten van de NSA. Hij verklaarde hoe de NSA wereldwijd online communicatie bewaakt met het computerprogramma PRISM.[2] Later verschenen documenten over het programma XKeyscore en een reeks andere spionageactiviteiten van de NSA met onder meer het programma Bullrun, dat beveiligde internetcommunicatie ontcijfert. Het Federal Bureau of Investigation gelastte op 14 juni 2013 arrestatie van Edward Snowden wegens spionage. 
</blockquote>
'''De NSA, leest met u mee.''' De privacy is in de VS niet zo goed geregeld als hier. ISPs (providers), houden bij welke websites je bezoekt en verkopen die gegevens aan data- en advertentiebedrijven, en dat mag gewoon. Daarnaast is het zo dat als je geen Amerikaans staatsburger hebt, je nauwelijks (privacy)rechten hebt.

==Schrems I en Privacy Shield==
<blockquote>
Het Europees Hof van Justitie oordeelde op 6 oktober 2015 echter dat dit verdrag onvoldoende garanties bood dat de Europese privacywetgeving gehandhaafd werd. Het [https://nl.wikipedia.org/wiki/EU-VS-privacyschild EU-VS-privacyschild] verving per 12 juli 2016 het oude Safe Harbor-verdrag. Het EU-VS-privacyschild werd echter op 16 juli 2020 ook door het Europees Hof van Justitie ongeldig verklaard. 
</blockquote>

==Schrems II en EU-VS Data Privacy Framework==
<blockquote>
Op 12 juli 2016 had de Europese Commissie bepaald dat deze overeenkomst aan de databeschermingsrichtlijn voldeed. Het was een antwoord op de Safe Harbor Privacy Principles, welke in 2015 door het Europees Hof van Justitie onvoldoende waren verklaard. Critici, zoals de Europese privacytoezichthouders en Privacy International, vonden al voordat het ongeldig verklaard was, dat ook dit 'papieren schild' de privacy onvoldoende waarborgde.[6][7]

Amerikaanse bedrijven konden hun certificering indienen bij de United States Department of Commerce. Indien deze opgenomen werd in hun privacyschild-register, mochten Europese organisaties persoonsgegevens uitwisselen.[8] Ook na de uitspraak van het Europees Hof van Justitie in 2020 blijft het privacyschild-programma bestaan, alleen mogen Europese organisaties op basis daarvan geen persoonsgegevens meer uitwisselen.[1]
Vervangen

Het nieuwe modelcontract houdt rekening met de uitspraak van het Europees Hof van Justitie toen het EU-VS-privacyschild ongeldig was verklaard.[9] Het EU-VS Data Privacy Framework wordt de vervanger van het Privacy Shield, maar de Europese privacytoezichthouders blijven bezorgd.[10] 
</blockquote>

Hier de samenvatting van de uitspraak:
[https://www.gdprsummary.com/schrems-ii/ Schrems II]

==CLOUD Act==
Waarom dat nog steeds niet goed genoeg is, is omdat onder de Amerikaans CLOUD ACT elk Amerikaans bedrijf moet meewerken aan spionage, en juridisch gedwongen kan worden tot geheimhouding. Waardoor dus de transparantie niet gewaardboorgd is ([https://www.privacy-regulation.eu/nl/artikel-5-beginselen-inzake-verwerking-van-persoonsgegevens-EU-AVG.htm AVG art 5] lid 1 onder a), waardoor burger in de EU ook geen gebruik kunnen maken van hun rechten (artikel 12 t/m 23).
[https://www.ncsc.nl/actueel/weblog/weblog/2022/de-werking-van-de-cloud-act-bij-dataopslag-in-europa CLOUD Act]

Dat kan dus eigenlijk nooit goed komen.

==Autonomie==
Of zoals Bert Hubert het noemt, [https://berthub.eu/articles/posts/en-is-dit-dan-de-oplossing/ souvereiniteit], vereist '''vertrouwelijkheid, beschikbaarheid, en controle'''.

<blockquote>
'''Als het een dienst van Amerikanen is dan is het geen oplossing'''
Amerikaanse bedrijven vallen, met al hun dochterbedrijven, waar ook ter wereld, '''altijd''' onder de omvangrijke Amerikaanse afluisterwetgeving. Zowel die van de politie, maar relevanter, ook die van de inlichtingen- en veiligheidsdiensten. Ook moeten die bedrijven altijd de VS sanctiewetgeving gehoorzamen, en dat doen ze ook met enthousiasme.

Er is geen manier waarop een Amerikaans bedrijf zichzelf om kan toveren tot een niet-Amerikaans bedrijf. Ongeacht waar hun servers staan, in de EU of niet.

Helaas stopt dat Microsoft, Google, Oracle en Amazon niet om enorme webpagina’s te schrijven vol met loze beloftes, en dan altijd ook een zinnetje dat het eigenlijk niet helpt. “Moest van legal”.
</blockquote>

Schrijft [https://berthub.eu/articles/posts/our-self-inflicted-cloud-crisis/ Bert Hubert]. Je bent chanteerbaar, je bent afhankelijk.
Zie bij CLOUD Act.

==Geopolitiek==
Laten we ons chanteren door de VS? Hoe beschermen we ons tegen hackers uit Rusland? 
Hoe tegen het zaaien van onrust en het beïnvloeden van onze meningen of zelfs verkiezingen?

'''"Beschikbaarheid - kunnen we uit de oplossing gegooid worden per Executive Order van Donald Trump?"''' schrijft Bert Hubert.
* [https://nos.nl/artikel/2554834 Trump stelt per decreet sancties in tegen Internationaal Strafhof]
* [https://nos.nl/artikel/2567417 Internationaal Strafhof hard geraakt door sancties VS: 'Ik schrik hiervan']
* ...

Door digitaal zelfstandig en onafhankelijk te worden. 
Dat gaat ver hoor. Je kunt geen DigiD gebruiken, een niet digitaal bankieren zonder Google. Tenminste, dat was een tijd zo. Zelfs niet als je de app download ergens anders vandaan en installeert.
Omdat de QR code scanners gebruikt maakt van een library van Google, die niet aanwezig is op de [https://source.android.com/ Google-vrije versie van Android]. Sinsdien is de DigiD app aangepast, en werkt het wel, net als de app van de ING en de Rabo, maar op de apps van N26 en Revolut werkt het scannen van QR codes voor iDeal nog steeds niet.

=Wat weg?=
Alles weg is een hele opgaaf. Want dat is dan ten eerste wat je zelf gebruikt, en ten tweede wat de bedrijven waar je klant bent gebruiken. Want als die ook Trumpbaar zijn heb je alsnog een probleem. Als je bank afhankelijk is van Big Tech kun je alsnog niet bij je geld als Trump dat wil.
Verbeter de wereld, begin bij jezelf.

Het niet iets wat je even doet, het is een doel, en een traject. Het is een verandering. De meeste mensen houden daar niet van, want ''zoals het nu werkt ben ik het gewend, en als het anders is dan ik gewend ben vind ik dan onprettig''. Snap ik, maar het went best snel. Ja, soms is het net wat minder makkelijk. Je krijgt er wel een hoop autonomie voor terug.

Het begon voor mij in de tijd dat na jaar Windows te langzaam werd en opnieuw geinstalleerd moest worden, en dat na twee jaar de PC te te langzaam er vervangen moest worden. Zo min mogelijk verschillende software, zo min mogelijk tweaks, want dat kost een hoop onderhoud. Daarbij kwamen later de ergenissen aan veranderingen in de software, het lint in Office 2010, het start menu in Windows 8 om er een paar te noemen. Waarom moet iemand ander bepalen dat ik mijn software anders moet gebruiken? Eigenlijk heb ik het vroeger ook al zo op de [https://www.voxweb.nl/nieuws/afhankelijkheid-van-bigtech-daar-heeft-de-betafaculteit-geen-last-van Universiteit] geleerd:

<blockquote>
Eén faculteit vaart echter een eigen koers op ICT-vlak. Hoewel de Radboud Universiteit contractueel verbonden is met Microsoft365, zweert de Faculteit der Natuurwetenschappen, Wiskunde en Informatica zoveel mogelijk bij open source-oplossingen. Dat is software waarvan de code vrij beschikbaar is, en die vervolgens door de medewerkers van FNWI Computer- en Communicatiezaken (C&CZ) wordt aangepast aan de noden van studenten en medewerkers.
Open standaarden

Het open-source karakter is diepgeworteld in de geschiedenis van de afdeling, vertelt ICT-medewerker Bram Daams, staand achter een curved monitor in een kantoor op de benedenverdieping van het Huygensgebouw. Op zijn computer draait Linux, een alternatief voor de besturingssoftware van Microsoft. De linkerkant van zijn brede computerscherm bestaat uit codes die hij programmeert, rechts staat het scherm dat gebruikers te zien krijgen.

‘Onze ict-dienst is ontstaan in 1981, in een tijd dat de universiteit nog geen centrale IT-dienst had’, zegt Daams. ‘Er is toen gekozen om zoveel mogelijk met open standaarden te werken.’

Dat moest de faculteit beschermen bieden tegen een zogenaamde vendor lock-in: het idee dat een organisatie afhankelijk wordt van één grote softwareleverancier zoals Microsoft of Google, wat overstappen naar een alternatief vaak lastig en kostbaar maakt. Die filosofie leeft vandaag nog steeds in de faculteit. ‘We hebben een groep medewerkers en studenten die allergisch zijn voor Microsoft’, zegt Daams.</blockquote>

Dat is dus het goede voorbeeld.
Het stappenplan begint denk ik met bewustwording. Maak de tracking maar eens zichtbaar, je schrikt je rot.
Dan met snoeien. Wat heb ik eigenlijk echt nodig, en wat kan wel weg?
Dan met het zoeken van alternatieven, en als je dan stukje bij beetje apps wegdoet of vervangt ben je snel al een eind op weg.
De overstap naar een Google vrije telefoon en een Microsoftloze PC kan pas als je zonder hun diensten en apps kunt. 
Die kun je dan elders afnemen, of zelf draaien. Of samen draaien. ''Join the club!''

===OS===
Eigenlijk moet je eerst van de Big Tech apps, applicaties, software af, want die zijn zo gemaakt dat ze afhankelijk zijn van het besturingssysteem. Vendor-lock-in.

====Windows====
Van Microsoft, dus weg. Gelukkig is Linux installeren makkelijker dan Windows installeren, en nog gratis ook. Blijft wel updates krijgen, update ook automatisch andere programma's, heeft geen bloatware en is daardoor op een stuk oudere hardware te draaien. 

Lange tijd was het spelen van games een belemmering: Windows games werkten niet onder Linux. Dat is allang niet meer zo, omdat voor Steam Deck van Valve (die van Half-life, van Steam, de Steam Deck en Valve Index VR) een ''"Direct-X voor Linux"'' is ontwikkeld, [https://www.howtogeek.com/738967/how-to-use-steams-proton-to-play-windows-games-on-linux/ Proton], waarmee je de meeste (nieuwere) spellen native kunt spelen. Via Lutris kun je ook je games van Epic, EA/Origin, GOG installeren en spelen. Nee, niet alles werkt (meteen) (perfect).

Wel is het handig als je voor je Windows verruilt voor Linux eerst begint voor de programma's die je gebruikt alternatieven te zoeken die ook op Linux draaien. Er is geen Office 365 voor Linux :-).
Wel kun je Office apps van Microsoft of Google verruilen voor die van [https://nl.libreoffice.org/ LibreOffice]. Gratis, ook de nieuwe versies! Ja hoor, gewoon compatible, ook m.b.t. tot layout, tenzij je misschien heel ingewikkelde dingen doet. Firefox als browser, Thuderbird voor mail. Als je die wisselingen gedaan hebt, welke onmisbare software moet je dan nog verruilen voor iets dat onder Linux draait?
Voor mij was dat eigenlijk alleen mijn stamboomprogramma, Aldfaer, dat gelukkig zonder al teveel problemen via de Wine-emulator draait. Die wordt trouwens ook met rasse schreden beter.

=====Welke Linux?=====
Tja, wat moet een OS doen? Je moet makkelijk een programma kunnen installeren, je moet kunnen updaten en het moet niet crashen. Dat er een complete verzameling software bij zit? Niet alle distributies kiezen de zelfde verzameling software. Moet het zoveel mogelijk op Windows lijken? Moet je veel kunnen tweaken? Moet het zo simpel mogelijk zijn? Wat bedoel je met 'gebruikersvriendelijk'? Het zal anders zijn, dus even wennen ja. Zo fijn dat niet steeds allerlei apps geïnstallleerd worden die je helemaal niet wilt, of dat je instellingen niet bij een update gereset worden. Of dat je PC eens paar maand opeens herstart is, open documenten weg enzo... heerlijk.

* Ubuntu: meest gebruikt, meeste vernieuwing, wel de nieuwste shizzle, soms ook nog wat ruwe randjes en bugs, maar dat wordt dan ook weer snel gefixt.
* Debian: het hart van Ubuntu. Wat conservatiever, daardoor wat stabieler, wat veiliger, maar het loopt ook wat verder achter.
* Linux Mint: bedoeld om snel aan te wennen als je van Windows komt.
* Er zijn er nog een hoop meer die misschien beter passen.

====Android====
AOSP (Android Open Source) is Google-vrij. Want, Android is gebaseerd op Linux, dat is open source, maar enig afgeleid werkt moet dat ook zijn, dus Android ook. Dan heb je ook geen Play Store, dat is nog niet zo erg, ook geen Play Services. Dat is een verzameling [https://nl.wikipedia.org/wiki/Application_programming_interface API]'s waarlangs apps met het OS kunnen praten. Ontwikkelaars hoeven daardoor minder zelf te programmeren, en meer apps is een reden om bij Google te blijven, en minder programmeren is lagere kosten en minder winst.
Probleem is dat daar de locatie API bij zit. Google verzamelt natuurlijk je locatie niet, al helemaal niet als je dat uit hebt staan (sarcastisch). Google moet echter wel haar diensten kunnen leveren, en als een app de locatie nodig heeft moet de API die wel weten. Dus moet de API 'preventief' je locatie klaar hebben staan, voor als een app daar om vraagt.
Die informatie wordt dan doorgegeven aan een server, zodat als je telefoon uit of in slaap gaat, de server je telefoon weer snel van een locatie kan voorzien. Dat is niet het verzamelen om je te volgen door Google, dat is gewoon omdat het noodzakelijk is voor de dienstverlening, aan jou en aan de app makers.

=====Google Play Services=====
Dus je kunt AOSP installeren, bijvoorbeeld [https://wiki.lineageos.org/devices/ LineageOS], dat ook voorziet in alternatieven voor alle andere Google-apps, maar dan werken de meeste apps niet omdat je de Play Services niet hebt. Dan kun je alsnog de Play Services installeren, bijvoorbeeld met [https://wiki.lineageos.org/gapps/ GApps], maar dan ben je nog niet zoveel opgeschoten. De oplossing is dan het installeren van Microg. Dat is een emulator van die services, een reverse engineered variant, die ook je locatie kan bepalen, maar zonder dat te delen met derde partijen. 
Probleem is dan weer dat deze moet doen 'alsof ie de Play Services is', maar natuurlijk niet digitaal ondertekend is door Google. Want het is niet van Google. Dus moet het OS zo worden aangepast dat het 'kan doen alsof het Google is'. Als er zomaar apps kunnen doen alsof ze Google zijn, is dat natuurlijk minder veilig, dus LineageOS staat dat spoofen niet toe. Dus [https://lineage.microg.org/ levert Microg een eigen versie van LineageOS mee]. Je zou kunnen zeggen dat dat minder veilig is, maar dat is eigenlijk aardig dichtgetimmerd.

Microg levert echter alleen een versie voor telefoons die officieel LineageOS ondersteunen, waarmee je weer aardig beperkt bent in welke telefoon je kunt kopen. Het kan ook op unofficial telefoons, maar dan is het wel altijd maar de vraag of er een nieuwe Android versie voor uitkomt, en je krijgt geen automatische security updates.
Een andere mogelijkheid is e/OS, dat ook Microg gebruikt, maar ook dat kan maar op een beperkte hoeveelheid telefoons. Wel blokkeert het ook [https://tweakers.net/nieuws/235782/murena-brengt-e-os-30-uit-met-nieuwe-zoekmachine-en-meer-privacyfuncties.htmlin apps ingebouwde trackers].

=====Google Play Store=====
Zonder Play Store kun je [https://f-droid.org/ F-Droid] installeren als alternatieve appwinkel. Wel ''alleen maar open source''. Daaruit installeer je de Microg Services, DAVX5 voor het synchen van adressen en agenda's, OsmAnd~ voor navigatie en offline kaarten. K-9 voor mail, [DuckDuckGo] om [https://www.want.nl/voorkom-dat-android-apps-je-tracken/ trackers in apps] op te sporen en te onderdrukken, en eventueel om ook als browser en zoekmachine te gebruiken. Nextcloud voor je drive en het backuppen van je foto's en tot slot de Aurora Store. Dat is een proxy voor de Play Store, waarmee je in alle apps uit de Play Store kunt downloaden en installeren. Niet altijd alles zal het doen, maar de meeste grotendeels.

Meer alternatieven? 
* [https://wiki.lineageos.org/devices/ LineageOS] met [https://download.lineage.microg.org/ MicroG]
* [https://grapheneos.org/releases#devices GrapheneOS]: Pixel only.
* [https://doc.e.foundation/devices /e/OS]
Wellicht ben je dan toch het beste af met een Fairphone. 

Ik weet niet helemaal hoe Huawei dit probleem heeft opgelost trouwens. Zij hebben [https://www.digitalpioneeradvisor.com/what-is-gbox-and-how-does-it-work-on-huawei.html GBox], en dan is een VM die Google Mobile Services (GMS) emuleert, waarbinnen dan de Google apps draaien.
[https://devices.ubuntu-touch.io/ Ubuntu touch] is ook nog een optie, al kun je dat ook maar op een beperkt aantal devices zetten, maar daar draaien geen Android apps op.

Om LineageOS met microg of /e/OS te kunnen installeren, moet het mogelijk zijn de bootloader te unlocken. Pas dan de telefoon opstarten in OS installatie stand, en kun je een ander OS installeren. Zie bij telefoons.

=====Android apps=====
100 apps op je telefoon, waarvan je een groot deel er niet af kunt halen? Waarvan je er eigenlijk maar 10 elke week gebruikt, en de rest bijna nooit? Die worden vaker geupdate dan opgestart? Kost allemaal bandbreedte, batterij etc. Ook hier vind ik: minder is meer. Apps wegdoen betekent minder updaten, minder migreren, minder getracked worden, en misschien wel minder tijd op je telefoon. Minder afhankelijk.

Voor bankieren apps zijn geen alternatieven anders dan naar een andere bank gaan. Je rekening, de app, Google Pay, pin pas allemaal gratis bij N26 en Revolut. Ook iDeal kan ermee. N26 zelfs met gratis credit card. Alleen doet het scannen van QR het niet helaas, wel in ING en Rabo.

Zoekmachine veranderen is niet moeilijk. [https://startpage.com Startpage.com] of [https://duckduckgo.com/ DuckDuckGo]. 
Browser ook niet. Ik gebruik al jaren [https://www.firefox.com/ Firefox] en de sync van bookmarks en tabs is handig.
Mail gebruik ik K-9, navigatie [https://osmand.net/ OsmAnd~] ([https://www.openstreetmap.org/ Openstreetmap] kaarten) via F-Droid app winkel, offline kaarten schelen (op vakantie) flink in de databundel.

===Berichten/Communicatie===
Geen WhatsApp dus, maar Signal en/of Telegram. Begin met en/en, rustig wennen.
Bellen kan met de telefoon, en voice en video kunnen ook met Signal en Telegram. Jitsi voor conference.
Social Media gebruik ik niet, al heb ik een privé-blog in Wordpress en deze wiki.

====Mail====
Naast een app voor het ontvangen en versturen van mail heb je ook een mailadres nodig. De provider kan in beginsel gewoon in je mailbox meelezen, als is dat in Nederland niet toegestaan door de AVG, e-mail valt helaas [https://www.iusmentis.com/technologie/email/briefgeheim/ niet onder het briefgeheim].

Die van je ISP, die je vaak gratis krijgt bij je internet aansluiting, is vendor-lock-in. Als je weggaat ben je je @planet @upc etc. kwijt ;-). De gratis accounts van Big Tech, inclusief de via koppelverkoop opgedrongen G-mail die je bij je Google account krijgt, die verplicht is bij je telefoon... afin, zelfs Micrsoft leest je mail voor advertentie doeleinden bij een gratis outlook account. 
Veel mensen gaan naar [https://proton.me/mail Proton]. [https://www.strato.nl/mail/ Strato] kan ook, misschien zelfs zonder domeinnaam. Kost een paar euro, en je krijgt veel meer boxen dan nodig, dus delen kan slim zijn. Ik heb een eigen server in een docker op een eigen VPS, maar dat is ''pro''.

===Office: documenten, foto's, agenda, adresboek===
LibreOffice om ze te maken. Nextcloud als vervanging van OneDrive, voor filesync (WebDAV) en cloudaccess. [https://nextcloud.com/install/ Nextcloud] draait ook een agenda en adresboek via CalDAV en CardDAV, daarvoor heb je op Android [https://www.davx5.com/ DAVX5] nodig (F-Droid)

====Office 365====
[https://www.gratissoftwaresite.nl/tips-android-telefoon-anti-tracking-privacy-duckduckgo Libre Office] en Nextcloud, dan kun je je eigen storage gebruiken.

===Apps===
Ik gebruik nog books.google.nl, hoewel veel ervan ook op archive.org staat, het heeft meer en zoekt beter. Soms is het onhandig dat ik niet kan Casten.

=Hoe weg?=
==Hardware==
Als het maar een open source OS kan draaien.

* Firewall: [https://opnsense.org/ OPNSense] in een VM
* Router: OpenWRT
* NAS: Linux met Samba, webserver (NGINX) met Nextcloud

===Telefoon===
Veel van de [https://wiki.lineageos.org/devices/ LineageOS] / Microg supported telefoons zijn, anno augustus 2025 al vrij oud. Dat is niet erg, omdat Linage OS upgrades uitbrengt en beveiligingsupdates. De recentere telefoons zijn:

* Fairphone 4, 5 (en 6?)
* Motorola Edge 30 (fusion, neo, ultra), Edge 40 pro, moto g 5G - 2024
* Nothing Phone 2
* OnePlus (5 t/m 11, ook T en Pro, en sommige Nord)
* Pixel (2 t/m 9)
* Samsung A52, M52, F62, A71, A72
* Xiaomi 11 Lite, 12 (S, Pro, S Pro, Ultra, T Pro, C), 13, 13 Pro, POCO F5

Qua prijzen anno aug. 2025:

* [https://tweakers.net/merk/2580/fairphone/ Fairphone] 4 € 229, 5 € 499, gen 6 € 591 (nog geen LineageOS lijkt het maar niet nodig)
* Motorola [https://tweakers.net/smartphones/motorola/edge-30_p1376830/vergelijken/ Edge 30] --, 30 Fusion € 259, 30 Neo € 395, 30 Ultra € 530, 40 Pro € 750
* [https://tweakers.net/smartphones/nothing/phone-2_p1503056/vergelijken/ Nothing Phone 2] € 539
* [https://tweakers.net/merk/2836/oneplus/ OnePlus] (5 t/m 11, ook T en Pro, en sommige Nord): 11 € 822, 10 Pro € 410, 10T € 328
* [https://tweakers.net/serie/6597/pixel/ Pixel] (2 t/m 9): 9 € 569, 8 € 540
* [https://tweakers.net/merk/1006/samsung/ Samsung] A52 € 295, M52, F62, A71 € 254, A72 € 309
* [https://tweakers.net/merk/2454/xiaomi/ Xiaomi] 11 Lite, 12 € 304 (S, Pro, S Pro 340, Ultra, T Pro, C), 13 € 697 , 13 Pro € 604, POCO F5 € 377

Het lijkt er sterk op dat het vooral gaat om telefoon van 2 a 3 jaar geleden, en dat er niet veel meer bijkomen. 

* [https://tweakers.net/nieuws/237528/samsung-lijkt-bootloaderontgrendeling-te-verwijderen-uit-one-ui-8.html Samsung lijkt bootloaderontgrendeling te verwijderen uit One UI 8]
* [https://tweakers.net/reviews/13604/makers-van-custom-roms-luiden-noodklok-europese-commissie-moet-ingrijpen.html Makers van custom roms luiden noodklok: 'Europese Commissie moet ingrijpen']
* [https://tweakers.net/reviews/13442/wat-nou-opensource-google-maakt-ontwikkelaars-van-custom-roms-het-leven-zuur.html Wat nou opensource? Google maakt ontwikkelaars van custom roms het leven zuur]

Het kan ook zijn dat het een tijdje duurt om een manier te vinden om een manier te vinden om de telefoon toch te bevrijden, maar fabrikanten doen sowieso meestal moeilijk, je moet door allerlei hoepels springen, zoals een week wachten bijv., de garantie vervalt...

Ik probeer niet meer dan 10 euro per maand aan een telefoon te besteden. Dus voor 240 moet ie twee jaar meegaan, of 3 jaar met 1 schermreparatie van 100 euro. Dan zijn telefoons van 500 of meer een beetje zot, al helemaal als die uit 2022 of 2023 zijn. Hoewel ik nu Googelvrij ben op een Edge 30 en Xiaomi 10, en die telefoons voor mij prima voldoen en inmiddels 2 jaar oud nog 2 a 3 dagen met een batterij doen... zou ik nu niet weer die Edge 30 kopen.

Om het gezeur met de bootloader niet te hebben zou ik dan denk ik toch voor de Fairphone gaan, doordat je daarvoor zelf het scherm en de accu kunt vervangen zou het met niks verbazen als ie dan ook 6 jaar mee gaat. Ik vrees wel voor de toekomst, de keuze om Google-vrij te zijn wordt steeds verder ingeperkt.

===PC===
Op een PC kon je altijd al installeren wat je wilde, je kan je eigen bootloader kiezen. Zie de Linux smaken bij OS.
Voor een server kies ik Debian vanwege de stabiliteit en lange support. Omdat ik veel met de [https://nl.wikipedia.org/wiki/Command-line-interface CLI] werk voor beheer op afstand, is het fijn als op de eigen desktop alles hetzelfde werkt, daar gebruik ik Cinnamon.

===Laptop===
Op een laptop staat eigenlijk altijd Windows. Soms niet, maar die zijn meestal niet goedkoper dan dezelfde laptop met Windows. Dus kies gewoon een [https://tweakers.net/best-buy-guide/laptops/beste-allround-laptop goeie laptop]. Je kunt er gewoon Linux op installeren (met een USB stick), en ook dual boot is mogelijk.

===NAS===
Als het om (veel) storage zijn moet het een zuinige PC zijn, met veel SATA poorten. Daar kan gewoon Linux op.
Een firewall kun je combineren met een router (zoek op AliExpress naar OPNSense), installeer [https://www.proxmox.com/en/ Proxmox] (Debian, VM host) en draai daarop OPNSense en op de rest een server. Nadeel is wel maar 1x SATA, maar hang daar een 24G schijf in, en desnoods nog 1 aan de USB...
Genoeg power om selfhosted Nextcloud op te draaien.

==Services==
* WebDAV
* CalDAV
* CardDAV
* Mail (SMTP, IMAP)
* Domein
* Web (https): NGINX
* [https://nextfiles.one/NL/ Nextcloud]

==Backup==
Als alles in de cloud staat, hoe je dan niet over backup na te denken? Als je weg gaat bij Big Tech, dan wel?
[https://www.purestorage.com/nl/knowledge/3-2-1-backup-strategy.html 3-2-1-1 strategie]
<blockquote>
De 3-2-1 back-upstrategie is uitgevonden door fotograaf Peter Krogh in zijn boek uit 2009 Digital Asset Management for Photographers en vraagt u om:
* Bewaar drie kopieën van uw data: het origineel en ten minste twee kopieën. 
* Gebruik twee verschillende soorten media (d.w.z. apparaten) voor opslag in het geval dat één type wordt beïnvloed door een soort bijwerking, zoals een hack.
* Bewaar altijd één kopie van de data off-site om de mogelijkheid van dataverlies als gevolg van een locatiespecifieke storing te elimineren.
</blockquote>
Daaraan toegevoegd dan:
<blockquote>
Voor een extra beschermingslaag raadt IDC aan om één kopie van uw data op te slaan op onveranderlijke opslag of in de cloud. In tegenstelling tot data-encryptie heeft onveranderlijkheid geen sleutel.
</blockquote>
Dat is vooral nodig om de downtime tegen te gaan, omdat die erg duur is als het om bedrijfscritische data gaat.

=Stappenplan=
=OpenIT Club=
Doe het samen... een vereniging? 
Bestuur bepaalt 'het plan', welke setup, welke redundantie, etc.
Leden betalen contributie.
Een pool vrijwillige sysadmins voor onderhoud en troubleshooten. Next business day?
Sysadmin trainers. Supporters. Supporter trainers.

Een zuinige server met een mobo met 6 SATA poorten, met [https://tweakers.net/pricewatch/2221892/seagate-barracuda-35-inch-hdd-2024-24tb.html 24 TB] schijven. In ZFS RAID Z2. 2 schijven voor parity, ben je 2000 euro verder. Schrijven we in 6 jaar af, 333 per jaar. Gebruikt 40W = 350 kWh/jaar tegen 30c is dat 105 euro, maakt 440 per jaar voor 96 TB, komt dat op een kleine 5 euro per TB per jaar. Met 3 kopieën van je data... 1 op je device, dus 2 op servers remote?... heb je een backup server nodig, offsite. 10 euro per TB per jaar.
Dus, lidmaatschap van 2 euro per maand geeft je 2TB en 4 Nextcloud accounts en mailadressen?
Gratis advies over devices? Standaard telefoon, laptop, desktop, router/AP/firewall. 
Support bij install en trouble, of kom naar de club dag en we jassen er een image op?

Iets om te gamen, en TV te kijken? De leden mogen het zeggen.